جوجه گوشتی: معرفی ، خواص و روش های پرورش

جوجه گوشتی

سویه هایی از جوجه های مرغ و خروس که برای تولید گوشت و تخم گذاری پرورش داده می شوند.جوجه های گوشتی یکی از فراوان ترین حیوانات اهلی هستند و بیشترین جمعیت را به نسبت جوجه های دیگر پرندگان دارند.

جوجه گوشتی چیست؟

در ابتدا خروس ها برای جنگیدن با همدیگر در آسیا، آفریقا و اروپا پرورش داده می‌شدند و توجه اندکی به تولید تخم مرغ و گوشت آن‌ها می‌شد. قبل از توسعهٔ نژادهای تجاری گوشتی، جوجه خروس‌ها به عنوان جوجه گوشتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. پرورش و اصلاح نژاد جوجه‌های گوشتی در سال ۱۹۱۶ صورت گرفت.

خواص تغذیه ای جوجه گوشتی

خوراک مرغ از منابع خوراکی متنوع گیاهی ، حیوانی و معدنی تشکیل می شود. علاوه بر این منابع که بخش اعظم جیره طیور را شامل می شوند مواد افزودنی متعددی در بازار موجود است که برای بهبود عملکرد گله و به میزان اندک به خوراک افزوده می شود.

از جمله موادی که در تهیه خوراک طیور کاربرد دارند می توان ذرت، گلوتن ذرت، گندم، کنجاله سویا، پودر ماهی، پودر گوشت، پودر استخوان، پریمیکس های معدنی و ویتامینه، مونو و دی کلسیم فسفات (DCP)و (MCP)، اسیدهای آمینه ضروری (لیزین، متیونین، ترئونین و …)، کولین کلراید، نمک، روغن، جوش شیرین و انواع افزودنی ها از جمله پروبیوتیک، آنزیم و بایندرهای گوناگون را نام برد.

تاریخچه جوجه گوشتی

سویهٔ ترکیبی جوجه‌های گوشتی از تلاقی جوجه خروس کورنیش و جوجه مرغ پلیموت سفید تولید شد^. این سویه اولین تلاش برای به دست آوردن یک سویه به خصوص گوشتی بود که در دههٔ ۱۹۳۰ معرفی گردید.

از مهم‌ترین نژادهای گوشتی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

پلیموث راک

نژاد پلیموث راک (Plymouth Rock) اولین بار در سال 1829 در بوستون آمریکا، به معرض نمایش گذاشته شد. معتقدند که اصلیت این پرنده‌ها و هویت آن‌ها از دست رفته‌است؛ و این نوع مرغ مخلوطی از چند نژاد می‌باشد. اولین و برجسته‌ترین آمیزش، آمیزش خروس دومینیکو با کوشین سیاه یا مرغ جاوای سیاه است که خاستگاه اولیه آن پوتنام در کانتیکت می‌باشد. این نژاد در اولین استانداردهای آمریکایی طیور در سال 1874پذیرفته شد. این نژاد همیشه به خاطر پرهای استثنایی و در هم محبوب بوده‌است. اگر از فاصله نزدیک به پرهای این مرغ نگاه شود، مشاهده خواهد شد که انتهای همه پرها سیاه رنگ است. نژاد پلیموث راک نقره‌ای که خاستگاه آن نیویورک است از آمیزش برهمایی تیره رنگ و ویندوت نقره‌ای به وجود آمده‌است.

مرغ نژاد کورنیش

کورنیش از اختلاط نژادهای آسل، مالای و نژاد جنگی انگلیسی و کورنیش جنگی هندوستان به وجود آمده‌است. دارای شانه پهن، اندام نسبتاً بلند، سینه وسیع و برجسته و دست و پای بلند می‌باشد. این نژاد از نظر رنگ، به سه رنگ سفید، سیاه و قرمز می‌باشد.

کوشین

اصل این نژاد از چین و از ناحیه شانگهای می‌باشد، به همین دلیل به آن شانگهای نیز گفته می‌شود. این نژاد دارای بدنی سنگین بوده و در ساق پا پرهای فراوانی دارد. رشد سینه کم و به طرف پایین کشیده‌است و پرها بلند و دور از یکدیگر هستند. تولید تخم‌مرغ در این نژاد به دلیل تعداد زیاد کرچی کم است.

بهترین روش های پرورش جوجه گوشتی

فرآیند تولید جوجه گوشتی با گله‌های پرورش دهنده (The breeder flocks) اجداد آنها آغاز می شود. مرغ‌های گوشتی مولد (The breeder flocks) تا زمان بلوغ در فارم پرورش رشد می‌یابند تا زمانی که تخم‌ها بارور شوند. نیمچه جوجه ها (Pullet) از تخم‌های بیرون آمده جوجه‌ریزی (Hatch) می‌شوند و به خانه‌های پرورش (Breeder house) فرستاده می‌شوند. در این مرحله تخم‌های نیمچه جوجه‌ها (پولت‌ها) را پس از تخمگذاری به جوجه‌کشی ارسال می‌کنند.
پس از یک زمان کوتاه جوجه‌های تازه از تخم درآمده به مزارع جوجه‌کشی (یا همان مرغداری‌ها) ارسال می‌شود. در مرغداری‌ها، جوجه‌های گوشتی طبق استانداردهای شرکت‎ توسط کارگران پرورش می‌دهند. پس از آنکه این جوجه‌ها به وزن فرآوری شده رسیدند، به کارخانه‌های تولیدی (processing plants) ارسال می‌شوند. محصول نهایی مرغ گوشتی به مراکز توزیع ارسال می‌شوند و در نهایت به مشتریان فروخته می‌شود. البته در برخی از کشورها در سالن مرغداری گوشتی جوجه‌ریزی انجام می‌شود. این روش کمک می‌کند که استرس کمتری به جوجه وارد شود و در نتیجه دستگاه گوارش سالم‌تری داشته باشد.

نکات بهداشتی در پرورش جوجه گوشتی

هدف از رعایت اصول بهداشتی، پیشگیری از شیوع بیماریهای واگیردار عفونی در میان پرندگان است تا هم از وقوع تلفات در بین آنها جلوگیری گردد و هم از افت تولید و کاهش رشد و نهایتاً پایین آمدن بازده تولید ممانعت به عمل آید. در این زمینه، پیشگیری از وقوع بیماری بر درمان آن، ارجحیت دارد. برتری پیشگیری بر درمان، در مورد پرورش صنعتی طيور، به سه دلیل، یک اولویت راهبردی به شمار می رود.

اولاً نگهداری تعداد زیادی طیور در یک واحد پرورشی، امر درمان را مشکل و گاهی ناممکن می سازد. ثانیاً درمان تعداد معتنابهی پرنده در یک زمان، گران تمام می شود.

ثالثاً برخی بیماریهای واگیردار عفونی، به ویژه امراض ویروسی، درمان مطمئنی ندارند. از اینرو و بنا به این دلایل، تقدم پیشگیری بر درمان، صرفا یک شعار نیست و باید به عنوان یک راهبرد یا استراتژی، سرلوحه کار واحد پرورشی طیور گوشتی قرار بگیرد. آنچه با خواندن عنوان «رعایت اصول بهداشتی» به ذهن خواننده متبادر می شود، ضدعفونی سالن مرغداری است، ولی هدف از رعایت اصولبهداشتی در یک مرغداری، تنها با ضدعفونی سالن محقق نمی شود، بلکه مجموعهای مشتمل بر کارهایی است که در پی خواهد آمد و البته ضدعفونی، یکی از مهمترین آنهاست.

استفاده های مختلف جوجه گوشتی

تامین مواد غذایی برای مردم یک روش روز افزون است که پی در پی بیشتر و بیشتر میشود. جمعیت جهان و نیز افزایش سطح بهداشت و کاهش مرگ و میر و نیاز روز افزون آدمی به پروتئین است و بشر به دنبال منابع غذایی دیگر و جدید است که یکی از آنها گوشت طیور می باشد .

با توجه به اینکه پرورش مرغ گوشتی نسبت به پرورش سایر حیوانات و طیور دارای امتیازات و خصوصیات منحصر به فرد می باشد، باید به این اشاره کرد که فعالیت در این رشته دارای مصرف اقتصادی بوده و در ادامه  فعالیت در این زمینه:

• مقدار مواد ضایعات در گوشت مرغ با سایر دام ها کمتر است، مانند گوشت گوسفند ضایعات حدود 50 % و در مرغ حدود 25 % است .
• گوشت مرغ از نظر رشد و هضم بعد از گوشت ماهی از دیگر پروتئین ها است.
• پرورش مرغ گوشتی به راحتی قابل انجام است و در محیط کوچک میتوان تعداد زیادی را پرورش داد.
• رشد کردن مرغ بسیار سریع است طوری که یک جوجه به وزن حدود 50 گرم بعد از 6 تا 8 هفته به حدود 40 برابر وزن خود می رسد .
• جیره غذائی به گوشت در مرغ نسبت به سایر دام ها بالا بوده به طوری که در مرغ های اصلاح شده این ضریب 2 تا 2/2 و در گوساله و گاو بین 6 تا 9 % متغیر است

تغذیه مناسب برای جوجه گوشتی

در تغذیه مرغ‌های گوشتی، می‌توان از مواد مختلفی مانند دانه‌ها، سبزیجات، ذرت، پوسته تخم مرغ، تخم آفتابگردان و دانه‌های تخمیر شده استفاده کرد. این مواد می‌توانند به عنوان بخشی از جیره غذایی مرغ‌های گوشتی مورد استفاده قرار گیرند. در زیر به تفصیل هر یک از این موارد را توضیح خواهیم داد:

1. دانه‌ها: دانه‌ها می‌توانند به عنوان منبع اصلی کربوهیدرات در جیره غذایی مرغ‌های گوشتی استفاده شوند. دانه‌هایی مانند جو، گندم، سورگوم و برنج می‌توانند به میزان مناسب در تغذیه مرغ‌ها مورد استفاده قرار گیرند.
2. سبزیجات: سبزیجات به عنوان منبعی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر می‌توانند به جیره غذایی اضافه شوند. سبزیجات تازه مانند کاهو، گشنیز و کرفس می‌توانند تنوع غذایی در جیره غذایی مرغ ایجاد کرده و مواد مغذی بدن آن‌ها را تامین کنند.
3. ذرت: ذرت به عنوان منبع اصلی انرژی می‌تواند در جیره غذایی مورد استفاده قرار گیرد. ذرت خام یا ذرت دانه‌کوبی شده به عنوان یک منبع ارزان از انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
4. پوسته تخم مرغ: پوسته تخم مرغ حاوی کلسیم و مواد معدنی است که می‌تواند به تقویت ساختار استخوان‌ها کمک کند. اضافه کردن پوسته تخم مرغ خرد شده به تغذیه مرغ گوشتی می‌تواند مفید باشد.
5. تخم آفتابگردان: تخم آفتابگردان حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده، پروتئین و ویتامین‌ها است. تخم آفتابگردان به میزان محدود می‌تواند به عنوان منبع پروتئین و انرژی به جیره غذایی مرغ گوشتی اضافه شود.
6. دانه‌های تخمیر شده: دانه‌های تخمیر شده مانند جوانه گندم، جو، سویا و… حاوی ویتامین‌ها و آنزیم‌های مفیدی هستند که می‌توانند به تغذیه مرغ گوشتی اضافه شوند.

انواع خوراک مرغ گوشتی با پروتئین بالا

انتخاب مناسب خوراک با پروتئین بالا برای مرغ‌های گوشتی می‌تواند به رشد و تولید بهتر آن‌ها کمک کند. در زیر، انواع خوراک‌هایی با پروتئین بالا که برای مرغ‌های گوشتی مناسب هستند، آورده شده است:

1. دانه‌های مختلف: دانه‌های مختلف مانند جو، گندم و برنج خوراک‌های با پروتئین بالا هستند که به مرغ‌های گوشتی ارائه می‌شوند.
2. خوراک سویا: سویا یک منبع پروتئین گیاهی بسیار خوب است. از سویا دانه‌کوبی شده یا انواع محصولات مشتق شده از سویا می‌توان به عنوان منبع پروتئین استفاده کرد.
3. خوراک ماهیچه مرغ: خوراکی که از طریق خرد کردن ماهیچه مرغ تهیه می‌شود، حاوی پروتئین بالایی است و می‌تواند به عنوان بهترین تغذیه مرغ گوشتی استفاده شود.
4. خوراک مخلوط پروتئینی: خوراک‌هایی که ترکیبی از دانه‌ها و منابع پروتئینی مختلف مانند سویا و ماهیچه مرغ هستند، می‌توانند پروتئین بالایی به مرغ‌های گوشتی ارائه دهند.
5. هنگام انتخاب خوراک با پروتئین بالا، به ترکیب مناسب اجزا و تغذیه متعادل توجه داشته باشید تا نیازهای مرغ‌های گوشتی به‌طور کامل تأمین شود.

تاثیر جوجه گوشتی بر سلامتی

گوشت مرغ به عنوان پرمصرف‌ترین گوشت‌ در سراسر جهان منبعی غنی از انواع ویتامین، پروتئین و مواد مغذی است. به همین دلیل نقش بسیاری در تامین آهن ضروری بدن، کلسیم، پتاسیم، فسفر، سلنیوم، ویتامین‌های گروه E، B و K خواهد داشت. ارزش غذایی این ماده پروتئینی به قدری زیاد است که دارای بیش از ۲۰ مورد خواص اثبات شده برای سلامتی و کنترل بیماری های مختلف است. بطور مثال:

• تقویت کننده سیستم ایمنی
• پیشگیری از انواع سرطان ها
• کمک به کاهش وزن و لاغری
• تقویت کننده چشم ها
• بهبود عملکرد سلول ها و بافت های بدن
• استحکام دندان ها و استخوان ها
• درمان کم خونی
• بهبود اختلالات روحی و روانی و کمک به درمان افسردگی
• بهبود سلامتی قلب و عروق
• سلامتی ناخن ها
• کاهش سطح کلسترول بد خون
• کنترل فشارخون بالا
• تامین کننده پروتئین مورد نیاز بدن و عضلات
• تامین سلنیوم مورد نیاز برای کنترل تیروئید
• غنی از نیاسین و مفید برای سیستم عصبی و گوارش
• غنی از ویتامین های گروه ب و مفید برای پوست و مو و ناخن ها
• پیشگیری از سرماخوردگی های فصلی
• منبع غنی از کراتین برای سلامتی ناخن ها، ماهیچه ها و جوانی پوست
• تنظیم هورمون کورتیزول و کمک به کنترل استرس
• مفید برای زنان در دوران قاعدگی، بارداری و شیردهی
• مفید برای تنظیم هورمون های مردانه نظیر تستسترون